مقابله با رفتار اشتباه کودک
شما با اشتباه کودک تان چطور برخورد می کنید ؟ آیا می دانستید فریاد زدن بر سر کودک همانند کتک زدن کودک مخرب است ؟ بسیاری از والدین هنگام انتقال پیام به کودکان صدای خود را بالا می برند و فریاد می زنند در حالی که می دانند نتیجه معکوس می دهد اما همچنان به کار خود ادامه می دهند و والدینی که بیشتر اوقات با صدای بلند صحبت می کنند متوجه شده اند که تاکتیک فریاد زدن بر سر کودک ناکار آمد است و تاثیر چندانی در تغییر رفتار آنها ندارد ، والدین دانا از شیوه ای استفاده می کنند که زودتر نتیجه بدهد.
والدینی که مقاوم تر هستند در صورت دیدن عادت های نادرست کودکان به آنها تذکر می دهند این رفتار باعث نتیجه موثر و سریع نمی شود، چون فریاد زدن بر سر کودک در دراز مدت دیگر موثر واقع نمی شود هر چند که جز عادات والدین بشمار می آید و باید سعی کنند خود را تغییر دهند.
اثرات منفی کتک زدن کودک
کتک زدن کودکان فقط از نظر جسمی به آنها آسیب نمی‌زند، بلکه آنها را در معرض آسیب‌های روحی شدیدی هم قرار می‌دهد. کودک در طول رشد، یک تصویر شخصی از خود در ذهنش خواهد داشت و در صورتی که شما برای هر اشتباه کودک او را کتک بزنید، عزت‌نفس او از بین می‌رود و هیچ ارزش و احترامی برای خود قائل نمی‌شود. اگر برای تربیت کردن کودک، از تنبیه بدنی استفاده کنید، به او مجوز آسیب رساندن به دیگران را در صورت انجام هر اشتباهی می‌دهید. بچه‌ها از رفتار سایرین مدلسازی میکنند و در اولین فرصت ممکن این الگو‌ها را اجرا میکنند. ممکن است با کتک زدن کودکان در کوتاه‌مدت احساس رضایت کنید و با گذشت زمان مطمئنا از این کار احساس خوبی نخواهید داشت. این رفتار به مرور و با بزرگ شدن کودک، ترس او را از شما افزایش می‌دهد.
ممکن است کتک زدن کودکان و فریاد زدن بر سر کودک از یک تنبیه بدنی ساده شروع شود. آیا فکر کرده‌اید در صورتی که کودک همان اشتباه را تکرار کند، قرار است چه سرنوشتی در انتظار او باشد؟ آیا می‌خواهید او را سخت‌تر از بار اول، تنبیه کنید؟ آیا با کتک زدن کودکان می‌توانید آنها را به درس خواندن تشویق کنید؟ به این مسئله توجه کنید که ممکن است به مرور مرز بین تربیت کردن کودک و آسیب رساندن به او کمرنگ می‌شود. کتک زدن کودکان رفتار نامناسب آنها را بهبود نمی‌بخشد؛ او در لحظه کتک خوردن احساس ناخوشایندی نسبت به خودش خواهد داشت و به مروز منجر به از دست رفتن اعتماد به نفس و عزت‌نفس او خواهد شد. کتک زدن فقط باعث می‌شود که او اشتباهات بیشتری انجام دهد و به همان نسبت دایره مجازات او بزرگ‌تر شود.
روش هایی برای جایگزینی کتک زدن کودک
توجه نکردن به رفتارهای اشتباه کودک
شما با اشتباه کودک تان چطور برخورد می کنید ؟ آیا می دانستید فریاد زدن بر سر کودک همانند کتک زدن کودک مخرب است ؟ فقط نسبت به رفتارهای پرخطر و آسیب زای کودک باید توجه نشان دهیم. مثل دویدن وسط خیابان، دست به وسایل خطرناک زدن، دست زدن به وسایل تیز و برنده و … . ولی نسبت به رفتارهایی مثل گریه کردن در مقابل درخواست های نا به جا، جلب توجه کردن به شکل ها نامطلوب، جیغ کشیدن، مو کشیدن، خود را زدن و قشقرق به پا کردن بهتر است بی توجهی کرد. در زمانی که کودکی رفتار نامطلوبی را نشان داد یکی از راهکارهایی را که می شود انجام داد این است که نسبت به رفتار نامطلوب بی توجه باشیم و آن را نبینیم. در این حالت هیچ گونه تماس چشمی، کلامی و غیر کلامی نباید با کودک برقرار کرد.
محروم کردن کودک از فعالیت و وسایل لذت بخش
راهکار دیگر آن است که کودک را به محروم کردن از فعالیت ها و وسایل لذت بخش برسانیم. یعنی هرگاه کودک رفتار نامطلوبی انجام داد او را از یک فعالیت لذت بخش محروم نماییم تا بتوانیم در نهایت رفتار منفی را از او حذف نماییم. فقط باید توجه داشته باشید که محروم سازی تحت هیچ عنوان عاطفی نباشد. یعنی به کودکتان نگویید دیگر مادرت یا پدرت نیستم یا دیگر دوستت ندارم. محروم سازی هم بهتراست بیشتر از ۳۰ دقیقه طول نکشد. به طور مثال می توانید او را از یک کارتن مورد علاقه اش محروم کنید. این نکته را هم در نظر داشته باشید که هیچ گاه قبل از موعدی که تعیین کرده اید محرومیت را بر ندارید.
پاداش دادن به کودک
از راهکارهایی که والدین می توانند برای مقابله با اشتباهات کودکان انجام بدهند، توصیف کردن رفتارهای مثبت کودک و تشویق و تقویت او است. فقط باید مراقب بود تا کودکان نسبت به گرفتن پاداش شرطی نشوند و فقط به خاطر گرفتن جایزه کار خوب را انجام ندهند. در روزهای اول می توان به کودک خاطر نشان کرد که اگر فلان کار خوب را انجام دهی برایت جایزه می گیریم و باید بعد از ۳ الی ۴ بار نقش جایزه را کمرنگ کرد و هر وقت خود کودک به صورت خودکار آن کار خوب را انجام داد و یا کار بد را انجام نداد به او جایزه بدهیم و بگوییم چون این کار خوب را انجام دادی برایت جایزه خریده ام.
توجه کردن به کارهای مثبت و مطلوب
هر گاه کودکی رفتار نامناسبی انجام داد می توان به آن رفتار نامطلوب توجهی نکنید و به صحبت کردن راجع به رفتارهای مثبت کودک بپردازید. هنگامی که کودک می بیند والدینش نسبت به رفتار منفی که انجام داده هیچ صحبتی نمی کنند و از رفتارهای مثبتش حرف می زنند متوجه کار بد خود می شود. در این حالت رفتار منفی حتی برای جلب توجه کردن هم، در کودک انجام نمی شود.
دستور دادن والدین
راهکار نهایی دستور دادن والدین است. والدین، نباید دستورات خود را به صورت دنباله دار و پی در پی بیان نمایند. دستورات باید کوتاه و کاملا شفاف و واضح بیان شوند. کودک دقیقا باید متوجه بشود که والدینش از او چه می خواهند و چه نمی خواهند. کودکان توانایی آن را ندارند که بتوانند چندین دستور همزمان را انجام بدهند. بنابر این باید این دستورات را به بخش های کوچکتر تقسیم کرد. کودک متوجه این جمله نمی شود که کودک منظمی باش یعنی چه؟ بهتر است در این حالت به کودک دقیقا گفته شود چه کاری انجام دهد تا کودک منظم به حساب بیاید. اسباب بازی هایش را جمع کند؟ لباس هایش را مرتب کند؟ و … . بهتر است دستورات با صدای محکم و قاطع کننده بیان شوند، استفاده از زبان بدن مثل اشاره کردن هم می تواند مفید باشد. اگر کودک از دستورات اطاعت کرد، به او پاداش بدهید.
ده گام موثر برای مقابله با اشتباهات کودکان
۱-وقتی کودکان کار اشتباهی انجام می دهند: مثلا اگر کودکتان روی تخت بالا و پایین می کند باید به او بگویید تا سه میشمارم که دیگر او این کار را انجام ندهد. چون نمی خواهم بیفتی روی تخت و آسیب ببینی ، اگر نپذیرفت با صدای محکم به آن هشدار دهید و ۵ دقیقه مهلت تا دست از کار بکشید.از کتک زدن کودکان حذر کنید.
۲-از کودکان بخاطر گوش کردن شان تشکر کنید و اگر گوش نمی کنند هشداری های متعدد به آنها ندهید: اگر کودکان حرف های شما را گوش کردند و رفتار خود را ترک کردند ، از آنها تقدیر کنید. اگر نه هشدارهای متعدد دیگر به آن ها ندهید چون ممکن است چندی بعد نتیجه دلخواه برسید.
۳- با کودکان به اندازه جرمشان صحبت کنید: روانشناسی کودک می گوید سطح کاری که کودکان انجام داده سطح گفت و گو را تعیین می کند اگر مثل پریدن روی تخت است می توانید به راحتی ابراز ناراحتی کنید و بگویید که ممکن است آسیب ببیند و این قانون ها برای محافظت شماست چون عاشق تان هستیم.
بازی با کلمات و عمل به کودکان کمک می کند که بهتر بتوانند گوش شنوا داشته باشند و تغییرات اخلاقی در ذهن و قلب آن ها همیشگی ایجاد شود نه قطعی و لحظه ای باشد. نکات کلیدی برای صحبت کردن با کودکان وجود دارد که با رعایت آنها تاثیرات مثبت روی قلب آنها گذاشته می شود. گذشته از همه این ها کودکان اگر از روی ترس چیزی را بپذیرند بی فایده است . پس فریاد زدن بر سر کودک را متوقف کنید.
۴- از لحاظ فیزیکی هم سطح کودکان باشید: خم شوید یا روی زمین هم سطح کودکانتان بنشینید و هنگام محبت ارتباط چشمی برقرار کنید که یکی از ابزارهای مهم ارتباط انسانی است.
۵-اسم کوچک را بکار ببرید: اشتباه کودک را با فریاد زدن بر سر کودک یا کتک زدن کودکان درست نکنید. وقتی با کودکانتان صحبت می کنید نام کوچک آن ها را بکار ببرید که متوجه شوند در مورد آنها صحبت می کنید نه شخص دیگری .
۶-شیوه های سالم بکار ببرید: فریاد زدن بر سر کودک همانند کتک زدن کودک مخرب است . دلسوزی جز مواردی است که هنگام صحبت با کودکان باید استفاده کنید چیزی که والدین باید بخاطر داشته باشند این است که کودکان فقط کودکشان هستند و آن ها همه ی تجارب و آگاهی های مغز ما را ندارند و در حال رشد و یادگیری هستند.
۷-پیام ها را ساده انتقال دهید: کودکان توانایی درک جملات و نظرات بلند را ندارند .به همین دلیل سعی کنید از جملات کوتاه استفاده کنید.آنها تمرکز پایینی دارند و اگر جملات طولانی استفاده کنید هم برای آنها خسته کننده است ، هم موجب گیج شدنشان می شود.
۸-وقتی کودکان محبت میکنند به آنها گوش کنید: وقتی خودتان را هم سطح کودکان می کنید بهتر می توانید ارتباط برقرار کنید و به آنها اجازه دهید که به شما پاسخ دهند چون در واقع توانایی ابراز کلامی نسبت به آنها بیشتر است .
۹- استفاده از عبارت من و تشویق کودکان: عبارت تان را با من شروع کنید . اگر جمله را با این شروع کنید که شما برادرتان را اذیت می کنید به اندازه این جمله که من از اذیت شدن برادرت ناراحتم تاثیر گذار نیست ابراز احساسات بیشتر تاثیر گذار است و کودکان هم توانایی درک احساس را دارند.
۱۰-با خلاصه کردن صحبت های آنان نشان دهید به آنها گوش می دهید: انجام گام های قبلی بسیار عالی است اما اگر کودک متوجه نشود مفید است نشان دهید که محبت های آنان را شنیده حتی اگر موافق نیستید. رفتار با کودکان را بیاموزیم.
نوشته های مشابه
تربیت کودک، تشویق و تنبیه به موقع
جایگزین های مناسب برای تنبیه بدنی کودک
آموزش مدیریت زمان به کودکان توسط والدین
به تنبیه بدنی کودکان نه بگویید
