عکس رنگی رحم یا Hysterosalpingography چیست؟

هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی از رحم نوعی عکس‏برداری به وسیله اشعه ایکس است که تصویری ویدیویی و واضح از اجزای رحم و لوله های فالوپ (ساختارهایی که تخم ها را از تخمدان ها به رحم منتقل می کند) به پزشک ارائه می‏کند. در این نوع اشعه ایکس از ماده ‏ی خاصی استفاده می‏ شود تا لوله ‏های رحمی و فالوپی به وضوح روی تصاویر اشعه ایکس ظاهر شوند. به نوع اشعه ایکس استفاده شده، فلوروسکوپی گفته می‏شود که به جای عکس ثابت ، یک تصویر ویدئویی ایجاد می‏کند. در این مقاله علاوه بر  شرح کامل ضروریات این آزمایش، فیلم انجام عکس رنگی رحم را برای آشنایی بیشتر شما منتشر می کنیم.

  رادیولوژیست می تواند تغییراتی که در رحم ایجاد شده است را به ‏وسیله رنگ تماشا کنند. آیا انسداد لوله‏ های فالوپ یا سایر ناهنجاری های ساختاری در رحم وجود دارد یا خیر. این مهم‏ترین سوالی است که رادیولوژیست‏ها در حین عکس رنگی رحم به دنبال پاسخ دادن به آن هستند. همچنین ممکن است از هیستروسالپینوگرافی به عنوان راهنمایی برای عمل جراحی رحم استفاده شود. گاهی اوقات جراح با استفاده از عکس رنگی از رحم می‌تواند لوله‌های رحم (فالوپ) مسدود شده را باز کند و امکان بارداری بیمار را فراهم سازد.

چرا عکس رنگی از رحم ؟ علت تصویربردای رنگی رحم ( هیستروسالپینوگرافی ) چیست؟ 

اگر مشکلی در بارداری دارید یا دچار برخی مشکلات باردرای، مانند سقط جنین های متعدد شده باشید، پزشک ممکن است این آزمایش را برای شما تجویز کند. فراموش نکنید هیستروسالپنوگرافی می‏تواند به تشخیص علت نازایی کمک شایانی کند. همچنین عکس رنگی رحم به منظور تشخیص وجود و شدت اختلالاتی مانند: تومور و سرطان رحم، چسبندگی رحم، فیبروم رحم،  انسداد لوله‌های رحم به علت عفونت یا زخم، بستن لوله رحم، بسته شدن لوله‌های رحم با روش عقیم سازی و عقیم سازی معکوس، بازکردن مجدد لوله‌های رحم پس از عقیم سازی یا انسداد وابسته به بیماری، استفاده می شود. 

• آشنایی با علل شایع ناباروری

 شاید بزرگترین سوالی که ذهن خیلی از ماها را درگیر می‏کند این است که خب مشکل چیست؟ یا مشکل چه می‏تواند باشد؟ در این جا لیستی از علل شایع نازایی را با هم مرور می‏کنیم. اولین و ساده ترین مشکل ممکن است ناهنجاری های ساختاری رحم است. این مشکل ممکن است مادرزادی باشد (ژنتیکی) یا بنا به علتی دیگر فرد در طی زندگی دچارش شده باشد. سایر علل مرسوم ناباروری ممکن است هر کدام از این معضلات باشند: انسداد لوله های فالوپ ، زخم‏های رحمی ، فیبروئید رحم ، تومورهای رحمی یا پولیپ. اگر به تازگی جراحی رحمی انجام داده‏اید، پزشک ممکن است برای بررسی میزان موفقیت آمیز بودن عمل جراحی شما هیستروسپلیوگرافی تجویز کند. شاید هم ممکن است یک عمل ساده بستن لوله (روشی که لوله‏ های فالوپ را می‏بندد) اجام داده ‏اید. در این صورت پزشک شما این آزمایش را برای اطمینان از بسته بودن لوله های شما مفید می‏داند.

آیا تصویربرداری از رحم درد دارد؟

• شب قبل از انجام عکس‌برداری رنگی از رحم، غذای سبکی مانند سوپ یا سالاد میل کنید. در هنگام صبح، قبل از عکس‌برداری، هیچ‌ چیزی نخورید یا ننوشید.
• از بیمار خواسته می‌شود تا شب قبل از عکس‌برداری از ملین استفاده کنند.
• درست قبل از این معاینه، مثانه را باید خالی کرد.
• اگر بیمار نسبت به مایع کنتراست یا غذاهای دریایی حساسیت دارد حتماً به پزشک معاینه کننده اطلاع دهد.
• یک یا دو ساعت قبل از آن، پزشک ممکن است شیاف یا تنقیه برای بیمار توصیه کند.
• همچنین ممکن است به بعضی بیماران داروی مسکن یا دارویی برای شل کردن عضله بدهند.
• ممکن است نیاز باشد که به برخی بیماران آنتی‌بیوتیک داده شود.

برای برخی خانم ها این آزمایش دردناک است. ، بنابراین راهکار پزشک این است که یک داروی ضد درد برای شما تجویز کند. این دارو باید حدوداً یک ساعت قبل از زمان عکس‏برداری مصرف شود. اگر شما هنوز استرس دارید از پزشکتان بخواهید تا یک داروی آرام بخش هم به شما بدهد. نگران نباشید این آزمایش اگر توسط پزشکی مجرب انجام شود سخت نخواهد بود. خبر خوب اینکه معمولا اگر دردی داشته باشید بیشتر از یک دقیقه طول نخواهد کشید. نکته آخر اینکه پزشک ممکن است قبل یا بعد از آزمایش آنتی بیوتیکی را برای جلوگیری از عفونت برای شما تجویز کند.

• بهترین زمان آزمایش عکس رنگی رحم

عکس‏برداری معمولا چند روز تا یک هفته بعد از دوره قاعدگی انجام خواهد شد. این زمان برای اطمینان از بارداری بودن شما انجام می شود. همچنین این زمان به کاهش خطر گسترش عفونت کمک می‏کند. نکته بسیار مهم این است که اگر قرار است یا فکر میکنید ممکن اس باردار شوید حتماً پزشک خود را مطلع زیرا این آزمایش ممکن است برای جنین خطرناک باشد. اگرچه معمولاً پزشک از شما خواهد پرسید ولی این را هم بدانید که اگر بیماری التهابی لگن یا هر نوع خونریزی واژینال دارید، نباید این آزمایش را انجام دهید.   در این آزمایش اشعه ایکس از رنگ کنتراست استفاده می‏کند. رنگ کنتراست ماده‏ای است که در هنگام بلع یا تزریق به برجسته کردن اندام‏ها یا بافت های خاص کمک می کند. این کار برای بدست آوردن وضوح بیشتر است و مطمئن باشید که رنگ کنتراست هیچ بافتی از بدن را رنگ نمی‏کند. رنگ کنتراست نهایتاً بدن را از طریق ادرار ترک می کند.

• بایدها و نبایدهای گرفتن عکس رنگی از رحم

نکته مهم دیگر قبل از انجام عکس‏برداری از رحم این است که پزشک خود را از سابقه واکنش آلرژیک به باریم یا رنگ کنتراست اطلاع دهید. فلزات می تواند با دستگاه اشعه ایکس تداخل کنند. بنابراین از شما خواسته خواهد شد که قبل از آزمایش هرگونه فلز روی بدن خود مانند جواهرات خود را دربیاورید. محلی برای ذخیره وسایل شما وجود دارد، اما ممکن است راحت تر باشید جواهرات خود را در خانه نگه دارید. پس حواستان باشد آن‏ها را با خود به همراه نبرید.  

• فیلم انجام عکس رنگی رحم را ببینید

در طول آزمایش هیستروسالپینوگرافی ( عکس رنگی از رحم ) چه اتفاقی می افتد؟

هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی از رحم اغلب به صورت سرپایی انجام می شود و نیازی به بستری شدن ندارد. روند انجام کار تقریبا شبیه معاینه زنان است؛ در ابتدا بایستی لباس بیمارستانی را بپوشید. پزشک از شما خواهد خواست با خم شدن زانوها روی پشت خود دراز بکشید تا پاهایتان پهن شود. این کار دقیقاً مشابه حالتی است  که در معاینه لگن انجام می‏دهند. رادیولوژیست سپس یک وسیله کوچک را وارد واژن شما خواهد کرد. این کار به خاطر این است که دهانه رحم که در قسمت پشت واژن قرار دارد، دیده شود. طبیعی است که ممکن است احساس ناراحتی کنید. ولی اصلاً غیر قابل تحمل نخواهد بود و خبر خوب این است که احتمالاً این مرحله آخرین قسمت ناراحت کننده ماجراست زیرا رادیولوژیست در ادامه دهانه رحم را تمیز می‏کند و در صورت ناراحتی شما بی حس کننده موضعی خاصی را در دهانه رحم تزریق می‏کند تا ناراحتی شما کاهش یابد. در حین تزریق ممکن است احساس نیاز به تخلیه مثانه کنید ولی مهم نیست. در مرحله بعد، ابزاری به نام کانول در دهانه رحم وارد می شود و وسیله قبلی برداشته می شود. رادیولوژیست رنگی را از طریق کانول وارد می‏کند ، که در رحم و لوله‏ های فالوپ جریان خواهد یافت. ادامه داستان تصویربرداری رنگی از رحم اینگونه است که شما تحت دستگاه اشعه ایکس قرار می‏گیرید و رادیولوژیست شروع به گرفتن پرتوهای ایکس می‏کند. ممکن است از شما خواسته شود چندین بار وضعیت بدن خود را تغییر دهید تا رادیولوژیست بتواند زوایای مختلفی را تصویربرداری کند. ممکن است هنگام حرکت رنگ از طریق لوله های فالوپ شما احساس درد و گرفتگی خفیفی کنید. هنگامی که اشعه ایکس گرفته شد، رادیولوژیست کانول را جدا می کند، به شما داروهای مناسب برای پیشگیری از درد یا عفونت تجویز می‏شود و نهایتاً مرخص خواهید شد.

خطرات آزمایش تصویربرداری رنگی از رحم

• عوارض ناشی از هیستروسالپینوگرافی اگرچه نادر ولی ممکن است. خطرات احتمالی شامل موارد زیر خواهد بود:
• احتمال کم ابتلا به سرطان در اثر قرار گرفتن در معرض تابش وجود دارد. با این حال، مزایای این عمل از معایب و خطرات آن بیشتر است.
• در صورت ابتلا به یک بیماری التهابی مزمن، عفونت لگن یا بیماری‌های مقاربتی درمان نشده، برای جلوگیری از بدتر شدن عفونت باید حتماً قبل از عمل به پزشک یا تکنولوژیست خود اطلاع دهید.
• واکنش آلرژیک به رنگ کنتراست
• آندومتر (پوشش رحم) یا عفونت لوله فالوپی
• آسیب به رحم ، مانند سوراخ شدن یا زخم شدن
• در صورت وجود حاملگی و عدم توجه به آن، موجب اثرات نامطلوب به جنین میشود

نتایج آزمایش هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم کی مشخص می شود؟

بعد از آزمایش چه می‏شود؟ و مراقبتهای بعد از عکس رنگی رحم چیست؟

بعد از انجام عکس رنگی رحم ، ممکن است همچنان دچار گرفتگی‏هایی مانند آنچه که در یک چرخه قاعدگی مرسوم است، باشید. همچنین ترشحات واژن یا خونریزی جزئی واژن چیز خیلی غریبی نخواهد بود. نکته عملی و کاربردی در مورد مراقبتهای بعد از عکس رنگی رحم این است که برای جلوگیری از عفونت در این مدت باید از پد به جای تامپون استفاده کنید. گزارش شده است که برخی از بانوان بعد از انجام آزمایش دچار سرگیجه و حالت تهوع می‏شوند. این عوارض طبیعی است و در نهایت به ‏زودی از بین خواهد رفت. با این وجود، اگر علائم عفونت را تجربه کردید، بایستی به پزشک خود اطلاع دهید. این نشانه ‏ها را با هم مرور کنیم: تب، درد شدید و گرفتگی عضلات رحم، ترشحات ناخوشایند واژن، غش، خونریزی شدید واژن، حالت تهوع بعد از انجام آزمایش.

رادیولوژیست نتایج را برای پزشک شما ارسال می‏کند. پزشک معالج نتیجه را با شما در میان خواهد گذاشت. بسته به نتایج، پزشک ممکن است بخواهد معاینات بیشتری انجام دهد یا آزمایش‏های بعدی را سفارش دهد. به هر حال در آخر این مقاله بار دیگر با اطمینان به شما می‏گوییم ترس و اضطرابی به خود راه ندهید. سلامتی شما ارزش بسیار بیشتری از هر چه که فکرش را بکنید خواهد داشت. با استرس نه تنها کمکی به خود نمی‏کنید بلکه ممکن است بسیاری از مشکلات جسمی را که ممکن است در طول عمر خاموش باشند را بیدار خواهید کرد. پس شاد باشیم و شاد زندگی کنیم.

• مراقبتهای بعد از عکس رنگی رحم چیست؟

بعد از عکس رنگی رحم یا تست هیستروسالپنگوگرافی ممکن است ۳۰ دقیقه تحت نظر باشید تا احتمال بروز واکنش های آلرژیک و یا خونریزی های ناراحت کننده در شما بررسی شود. علایمی مثل دل درد و لکه بینی بعد از عکس رنگی رحم حداکثر تا ۳ روز از بین می رود و به علت تحریکات رحم و تزریق ماده رنگی حین انجام آن است. 

عکس رنگی رحم چه محدودیت هایی دارد؟ 

با عکس رنگی رحم تنها داخل رحم و لوله‌های رحم را می توان مشاهده کرد.  اختلالات تخمدان ها و دیواره رحم با این عکس قابل ارزیابی نیست. اختلالات تخمدان، دیواره رحم و دیگر سازه‌های لگن ممکن است با ام.آر.آی یا سونوگرافی مورد بررسی قرار گیرد. مشکلات ناباروری ممکن است ناشی از علت‌هایی باشد که با عکس رنگی از رحم ارزیابی قابل تشخیص نیست. در صورتی که احتمال حاملگی وجود دارد نباید عکس رنگی رحم گرفته شود؛ چرا که ممکن است به جنین آسیب برساند.

• فیلم انجام عکس رنگی رحم را ببینید

نوشته های مشابه:

مراقبت های دوران بارداری

۱۳ روش درمان خانگی ورم پا در دوران بارداری

راهنمای کامل بارداری هفته به هفته و تقویم بارداری را در اینجا بخوانید

مقاله ها و نکات مهم سلامت و تغذیه را حتما بخوانید

مقاله ها و نکات ضروری روانشناسی کودک و نوجوان را مطالعه کنید

اینستاگرام زرافه جادویی را دنبال کنید